Prolaktin Hormonu Nedir?

Prolaktin hormonu beyinde yer alan hipofiz bezinden salgılanan bir hormondur. Kadınların meme bezlerinin ne kadar süt üretip salgıladığını kontrol ettiği için sıklıkla “süt hormonu” olarak anılır. Prolaktin hamilelik ve emzirme için çok önemli olan bir hormondur; yine de erkeklerde de bu hormon az miktarda bulunur. Prolaktinin hamilelik sırasındaki birincil rolü, meme bezlerinin süt üretme ve salgılama yeteneğini arttırmaktır. Hamilelik, prolaktin düzeylerinde artışa neden olur ve doğumdan sonra emzirme başladığında bu düzey yükselir. Bebek emzirme sırasında memeyi emdiğinde, hipofiz bezi daha fazla prolaktin salgılar ve bu da süt üretimini artırır. Bu sayede bebeğin beslenmesi için yeterli miktarda süt sağlanmış olur.

Yüksek stres, uyku düzensizliği, cinsel aktivite ve egzersizin tümü prolaktin düzeylerini etkileyebilir. Prolaktin ayrıca yumurtalıkların normal işleyişini de etkileyebilir. Yüksek prolaktin seviyeleri yumurtlama sorunlarına, düzensiz adet döngülerine ve hatta bazen kadınlarda adet döngüsünün tamamen durmasına (amenore) neden olabilir. Ayrıca cinsel istekte azalma, ağrılı cinsel ilişki gibi sorunlara da neden olabilir. Erkeklerde ise prolaktin seviyesinin yükselmesi, testosteron seviyesinin düşmesine, cinsel isteksizliğe, sperm kalitesinin düşmesine ve kısırlığa yol açabilir.

Prolaktin Hormonu Yükselince Ne Olur?

Hiperprolaktinemi, normalin üzerinde olan prolaktin seviyelerini ifade eder. Çok yüksek prolaktin seviyeleri düzensiz adet döngülerine neden olabilir. Adet döngüsü düzensizlikleri, amenore (adetin durması) veya oligomenore (seyrek adet görme) ortaya çıkabilecek sorunlardan sadece birkaçıdır. Hamilelik veya emzirme dönemi olmasa bile prolaktin seviyesinin yükselmesi meme ucundan süt benzeri salgıya (galaktore) neden olabilir. Yüksek düzeyde prolaktin, yumurtlamayı önleyebilir ve bu da doğurganlığı azaltabilir. Sonuç olarak, hamilelik şansında bir düşüş olabilir. Yüksek prolaktin seviyeleri cinsel isteğin azalmasına veya cinsel işlev bozukluklarına neden olabilir.

Sürekli olarak yüksek olan prolaktin seviyeleri, kemik yoğunluğunu azaltarak osteoporoz (kemik erimesi) riskini artırabilir. Prolaktin yüksekliği bazı durumlarda baş ağrısı ve migrenle ilişkilendirilmiştir. Yumurtlama düzensizlikleri veya yumurtlamanın durması, yumurtalık fonksiyonlarını da değiştirebilen yüksek prolaktin düzeylerinden kaynaklanabilir. Prolaktin seviyesindeki bir artış, tiroid hormon düzeylerini etkileyebilir ve dolayısıyla tiroid fonksiyon bozukluklarına neden olabilir. Prolaktin artışı bazen hipofiz bezinin maligniteleri olan prolaktinomalardan kaynaklanabilir. Bu tümörler sıklıkla iyi huylu ve tedavi edilebilir olsa da bazen oldukça problemli olabilirler.

Meme büyümesi ve ağrısı, cinsel isteksizlik, kısırlık, baş ağrısı, görme problemleri, adet düzensizliği veya adetin kesilmesi, normal zamanda veya meme ucu sıkıldığında meme ucundan süt veya akıntı gelmesi gibi şikayetlerin mevcut olması durumunda prolaktin seviyesinin değerlendirilmesi için uzman bir hekime başvurmanız önemlidir. Doktorunuz, bu şikayetlerin varlığında ayrıntılı öykünüzü dinler ve fiziksel bir muayene yapar. Muayene sırasında kullandığınız ilaçlar ve var olan stres faktörleri mutlaka hekimle paylaşılmalıdır. Ardından, prolaktin seviyesinin kontrol edilmesi için bir kan testi yapılır. Ancak, prolaktin hormonunun kandaki seviyesi gün içinde değişebileceğinden, kan testi sabah saatlerinde yapılmalıdır, çünkü bu zaman diliminde prolaktin seviyesi genellikle yüksektir. Ayrıca, kan testi yapılmadan bir gün önce, meme ucunun uyarılmaması ve cinsel ilişkiye girilmemesi, prolaktin seviyesinin doğru bir şekilde ölçülmesi için önemlidir. Kanda yüksek prolaktin seviyeleri saptanırsa, bunun nedenini belirlemek amacıyla hormonal testler ve radyolojik görüntüleme gibi ek incelemeler yapılabilir.

İlginizi Çekebilir: Adet Söktürücü İlaçlar Nelerdir?

Prolaktin Hormonu Neden Yükselir?

Prolaktin hormonu çeşitli nedenlerden dolayı yükselebilir. Süt Hormonu süt üretimi için gerekli olduğundan hamilelik sırasında prolaktin seviyelerinin artması doğaldır. Ayrıca emzirme, meme bezlerinin daha fazla süt üretmesini teşvik eden prolaktin düzeylerini yükseltir. Prolaktinomalar, hipofiz bezi tümörleri, prolaktin hormonunun fazlalığına neden olabilir. Tipik olarak iyi huylu bu tümörler tedavi edilebilir. Süt Hormonu seviyeleri zihinsel ve duygusal stres, uyku eksikliği ve bitkinliğin bir sonucu olarak yükselebilir. Bazı durumlarda, yüksek prolaktin seviyeleri tiroid bezinin fonksiyonlarının bozulmasının bir sonucudur. Yüksek prolaktin ayrıca polikistik over sendromu gibi hormonal anormalliklerden de kaynaklanabilir.

Prolaktin düzeyleri bazı ilaçların, özellikle antipsikotiklerin ve antidepresanların bir sonucu olarak da yükselebilir. Prolaktin seviyeleri, diğer durumların yanı sıra kafa yaralanmaları, radyasyon tedavisi, hipofiz veya beyin cerrahisinden etkilenebilir. Prolaktin artışı ayrıca bazı otoimmün hastalıklar, hipotiroidizm, karaciğer sorunları, böbrek yetmezliği ve yüksek vücut kitle indeksi (BMI) nedeniyle de ortaya çıkabilir. Prolaktin seviyenizin yükseldiğini düşünüyorsanız bir doktora başvurmanız çok önemlidir. Doktorunuz durumu değerlendirecek ve en iyi hareket tarzını önererek sorunun çözümünde size yardımcı olacaktır.

İlginizi Çekebilir: Miyom Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Prolaktin Nasıl Normal Düzeye Getirilir?

Prolaktin düzeylerinin yüksek olduğu tespit edilirse doktorunuz altta yatan nedeni belirlemek ve en iyi tedavi planını geliştirmek için bir dizi adım atacaktır. Süt Hormonu yükselmesine katkıda bulunan faktörler, hastanın semptomları ve genel sağlık durumunun tümü uygulanacak tedavinin belirlenmesinde etkilidir. Doktorunuz prolaktin düzeylerinde artışa neden olan hipofiz bezi tümörleri olan prolaktinomaları tedavi etmek için ilaçlar önerebilir. Dopamin agonistleri yaygın olarak kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar, prolaktin üretimini azaltarak tümörün boyutunun küçültülmesine ve normal prolaktin düzeylerinin geri kazanılmasına yardımcı olabilir.

Belirli bir ilacın kullanımı yüksek prolaktin düzeyleriyle bağlantılıysa, doktor o ilacı değiştirebilir veya dozajı değiştirebilir. Aşırı prolaktin düzeyleri başka bir tıbbi durumun sonucuysa doktor bu sorunu çözmek için bir tedavi planı geliştirebilir. Stresin azaltılması, yeterince uyku alınması, iyi beslenme ve sık egzersiz yapılması prolaktin düzeylerini olumlu yönde etkileyebilir. Süt Hormonu seviyeleri hamilelik ve emzirme döneminde yükselebilir; bu normaldir. Süt Hormonu seviyeleri genellikle hamileliğin ve emzirmenin sona ermesinden sonra normale döner. Hastanın ihtiyaçları ve özel durumu tedavinin seyrini belirler. Yüksek prolaktin düzeylerinin kaynağını ve hastanın genel sağlığını göz önünde bulundurarak doktorunuz en iyi eylem planına karar verecektir. Tedaviniz boyunca doktorunuzun talimatlarına uymanız çok önemlidir.

İlginizi Çekebilir: G-Shot Nedir?

İlginizi Çekebilir: Aşırı Adet Kanaması Neden Olur?