Yumurta dondurma, kadının yumurtalıklarından alınan olgun yumurtaların, gelecekte çocuk sahibi olmak için özel yöntemlerle dondurularak saklanması işlemidir. Tıbbi adıyla oosit kriyoprezervasyonu olarak bilinir. Bu işlem, özellikle doğurganlık potansiyelini korumak isteyen kadınlar için önemli bir seçenektir.

Yumurta dondurma işlemi, genellikle adet döngüsünün 2. veya 3. gününde hormon tedavisiyle başlar. Hormon enjeksiyonları ile yumurtalıklar uyarılır ve yaklaşık 10–14 gün boyunca yumurtaların gelişimi izlenir. Yumurtalar yeterli olgunluğa ulaştığında "çatlatma iğnesi" uygulanır. Bu enjeksiyondan 36 saat sonra yumurtalar, genel anestezi altında, vajinal ultrason rehberliğinde toplanır. İşlem yaklaşık 10–15 dakika sürer. Dondurma işlemi ise vitrifikasyon adı verilen modern ve etkili bir yöntemle gerçekleştirilir. Yumurtalar -196°C’de sıvı nitrojen tanklarında saklanır ve Türkiye’deki yasal düzenlemelere göre 5 yıl süreyle muhafaza edilebilir.

Yumurta dondurma işlemi (oosit vitrifikasyonu), kadının yumurtalıklarından elde edilen olgun yumurtaların ileride kullanılmak üzere özel yöntemlerle dondurularak saklanmasıdır. Bu işlem, kadınların doğurganlık potansiyelini korumalarına olanak tanır. Tıbbi bir zorunluluk veya sosyal nedenlerle çocuk sahibi olmayı erteleyen kadınlar için etkili bir doğurganlık koruma yöntemidir.

Yumurta Dondurma Nasıl Yapılır?

Yumurta dondurma süreci, adetin 2. veya 3. günü başlatılır. Bu süreçte yumurtalıkların birden fazla yumurta üretmesi amacıyla hastaya hormon ilaçları uygulanır. Ortalama 10–14 gün süren bu uyarım dönemi boyunca düzenli ultrason ve kan testleri ile yumurtaların gelişimi takip edilir.

Olgunlaşan yumurtalar, vajinal ultrason eşliğinde yapılan kısa bir cerrahi girişimle (yumurta toplama işlemi) toplanır. Bu işlem genellikle hafif anestezi altında yaklaşık 15-20 dakika sürer. Elde edilen yumurtalar, laboratuvar ortamında özel solüsyonlar kullanılarak vitrifikasyon adı verilen hızlı dondurma yöntemiyle -196°C’de sıvı azot içeren tanklarda saklanır.

Gebelik istendiğinde dondurulmuş yumurtalar çözülerek erkekten elde edilen spermler ile döllenerek (mikroenjeksiyon yöntemi ile) oluşan embriyolar kadının rahmine transfer edilerek gebelik elde edilir.

Yumurta Dondurma Kimlere Uygulanabilir?

Türkiye’de yumurta dondurma işlemi, 30 Eylül 2014 tarihli ve 29135 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmelik ile belirli şartlar dahilinde yasal olarak mümkün hale gelmiştir. Aşağıdaki durumlarda yumurta dondurma işlemi uygulanabilir:

• Kemoterapi ve Radyoterapi Öncesi: Kanser tedavisi görecek ve bu tedaviler nedeniyle yumurtalık rezervi zarar görecek kadınlar.
• Üreme Fonksiyonlarını Etkileyen Ameliyatlar Öncesi: Yumurtalıkların alınmasını gerektiren operasyonlardan önce.
• Düşük Yumurtalık Rezervine Sahip ve Henüz Doğurmamış Kadınlar: AMH testi ile yumurtalık rezervi düşük olan, çikolata kisti (endometriozis) bulunan veya ailesinde erken menopoz öyküsü olan kadınlar.
• Sosyal Nedenlerle Erteleyen Kadınlar: Henüz çocuk sahibi olmayı düşünmeyen ancak doğurganlık kapasitesini korumak isteyen kadınlar için de belirli şartlarda işlem yapılabilir (örneğin uzman hekim raporuyla).

Düşük Yumurtalık Rezervi Nedir?

Kadınlar doğduklarında belirli sayıda yumurtayla dünyaya gelirler ve bu rezerv zamanla doğal olarak azalır. 35 yaşından sonra hem yumurtaların sayısı hem de kalitesi düşmeye başlar. Düşük yumurtalık rezervi, doğal yolla gebelik şansının azaldığını gösterir.

AMH (anti-mullerian hormon) testi ile yumurtalik rezervi değerlendirlebilir ve yumurtalık rezervi düşük olan hastalarda yumurta dondurma yöntemi kullanılarak ilerleyen yıllarda gebe kalma şansı korunabilir.

Dondurulmuş Yumurtalar Ne Kadar Süre Saklanabilir?

Dondurulmuş yumurtalar tıbben belirlenmiş bir zaman sınırlamasına sahip olmasa da yasal olarak:

Yumurtalar ilk olarak bir yıl süreyle saklanır. Saklama süresinin bir yılı aşması halinde kişi mutlaka başvuruda bulunarak rızasının devam ettiğini ifade eden imzalı dilekçesini vermelidir. Dondurulan üreme hücreleri, alınan kişinin yıllık protokol yenilememesi, isteği ve ölümü durumlarında komisyon tarafından tutanak altına alınarak imha edilir.

Yumurta Dondurmanın Avantajları Nelerdir?

• Doğurganlığı korur: Kanser tedavisi gören, erken menopoz riski taşıyan veya sosyal nedenlerle çocuk sahibi olmayı erteleyen kadınlar için idealdir.
• Genç yaşta yüksek kaliteli yumurtaların saklanmasını sağlar.
• IVF başarısını artırır: Daha sonra kullanılmak üzere dondurulan yumurtalar, genç yaşta alındıkları için gebelik başarı oranları daha yüksek olabilir.