Tüp tıkanıklığı, kadın üreme sisteminde yer alan fallop tüplerinin (yumurta kanalları) birinin veya her ikisinin tıkanmasıyla ortaya çıkan bir durumdur. Fallop tüpleri, yumurtanın yumurtalıktan rahme taşınmasını sağlayan bir kanal görevi görür ve aynı zamanda spermle yumurtanın birleştiği yerdir. Bu tüplerin tıkanması, doğal yollarla gebeliğin oluşmasını engelleyerek kısırlığa yol açabilir.
İçindekiler
Fallop tüpleri, yumurtlama sırasında yumurtayı yakalar ve döllenmiş yumurtayı rahme taşır. Ancak tüplerin tıkalı olması, bu süreçlerin bir veya birkaçının aksamasına neden olarak gebelik ihtimalini azaltabilir ya da tamamen ortadan kaldırabilir.
Tüp Tıkanıklığının Nedenleri
Tüp tıkanıklığına yol açabilecek birçok faktör bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Pelvik Enfeksiyonlar (Pelvik İnflamatuar Hastalık – PID)
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, fallop tüplerinde iltihaplanmaya ve hasara neden olabilir. Enfeksiyon ilerledikçe tüplerin iç yüzeyinde yara dokusu ve yapışıklıklar oluşabilir, bu da tüplerin tamamen tıkanmasına ya da daralmasına yol açabilir. Tedavi edilmemiş enfeksiyonlar, tüp tıkanıklığını kalıcı hale getirebilir.
- Endometriozis
Endometriozis, rahim içini kaplayan endometrium dokusunun rahim dışındaki organlarda büyümesi ile ortaya çıkar. Adet döngüsü sırasında kanayamadığı için iltihaplanma ve yapışıklıklara neden olur. Endometriozis kaynaklı yapışıklıklar, tüplerin hareketini kısıtlayabilir, iç yapısını bozabilir ve tıkanıklığa yol açabilir.
- Ektopik (Dış) Gebelik
Döllenmiş yumurtanın rahim yerine fallop tüpüne yerleşmesiyle oluşur. Tüpte gerilme, iltihaplanma ve doku hasarına yol açarak tüplerin yapısını bozabilir veya tamamen kapatabilir. Ektopik gebelik cerrahi müdahaleyle sonlandırıldığında bile tüp hasarı kalıcı olabilir.
- Cerrahi Müdahaleler
Apandisit, yumurtalık kisti ameliyatı, sezaryen gibi operasyonlar sonrası fallop tüplerinde yara dokusu oluşabilir ve yapışıklıklara yol açabilir. Karın ve pelvik bölgesine yapılan ameliyatlar, tüplerin tıkanmasına neden olabilecek riskleri artırabilir.
5. Myomlar
Myomlar (iyi huylu tümörler), özellikle fallop tüplerinin yakınında bulunuyorsa tüplerin giriş veya çıkış noktalarını tıkayabilir. Büyük myomlar, tüplerin şeklini ve işlevini bozarak yumurta ve spermin hareketini engelleyebilir.
- Hidrosalpenks
Hidrosalpenks, fallop tüplerinde sıvı birikmesi durumudur. Genellikle enfeksiyon veya inflamasyonun bir sonucu olarak tüplerin genişlemesine ve rahime geçişin engellenmesine neden olur. Ayrıca, tüp bebek tedavisinin başarı oranını düşürebilir.
- Doğumsal Anomaliler
Bazı kadınlar doğuştan tüp anormallikleriyle doğabilir. Tüplerin ince, kısa veya tamamen kapalı olması, doğumsal anomalilerin bir sonucu olabilir ve genellikle ergenlik döneminde fark edilmez.
- Yapışıklıklar
Enfeksiyonlar, endometriozis veya cerrahi müdahaleler sonrasında tüplerin çevresinde veya içinde yapışıklıklar gelişebilir. Bu yapışıklıklar tüplerin hareketini kısıtlayarak spermin ve yumurtanın buluşmasını engelleyebilir.
- Yaş ve Hormonal Değişiklikler
Yaş ilerledikçe tüplerin elastikiyeti azalır ve dokusal bozulmalar meydana gelir. Hormonal değişiklikler, tüplerin doğal işleyişini etkileyerek tıkanıklık riskini artırabilir.
Tüp Tıkanıklığının Belirtileri
Tüp tıkanıklığının en belirgin belirtisi, doğal yollarla hamile kalamama sorunudur. Çünkü tüpler tıkandığında sperm ile yumurtanın buluşması mümkün olmaz.
Bunun dışında:
- Pelvik veya karın ağrısı,
- Adet düzensizliği,
- Cinsel ilişki sırasında ağrı,
- Kronik kasık ağrısı,
- Anormal vajinal akıntı gibi belirtiler görülebilir.
Kesin tanı için bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurulmalı ve gerekli tetkikler yapılmalıdır.
Tüp Tıkanıklığının Tedavi Yöntemleri
- Cerrahi Müdahale
Tüplerin açılması için çeşitli cerrahi yöntemler kullanılabilir:
Laparoskopik Cerrahi: Küçük kesilerle yapılan bu işlemde tüplerin içi temizlenir, yapışıklıklar açılır veya tıkanıklık giderilir.
Tübal Rekonstrüksiyon: Tüplerin ciddi şekilde zarar gördüğü durumlarda, hasarlı bölge çıkarılarak işlevselliği geri kazandırılmaya çalışılır.
Hidrosalpenks Ameliyatı: Sıvı birikimi olan tüplerin alınması veya drenaj sağlanması.
- Tüp Bebek Tedavisi
Tüpleri tamamen tıkalı olan veya cerrahi müdahaleye rağmen gebelik elde edemeyen hastalar için en etkili yöntem tüp bebek tedavisidir.
- Enfeksiyon Tedavisi
Eğer tıkanıklık enfeksiyondan kaynaklanıyorsa antibiyotik tedavisi uygulanabilir. Ancak ileri derecede hasar varsa antibiyotik yeterli olmayabilir.
- Tüplerin Alınması (Salpenjektomi)
Hidrosalpenks veya ağır hasar durumunda tüplerin tamamen çıkarılması gerekebilir.
- Balon veya Kateter Yöntemi
Hafif tıkanıklıklarda histeroskopi veya laparoskopi eşliğinde balon veya kateter kullanılarak tüp açılabilir.
Sık Sorulan Sorular
Tüplerin tıkalı olduğu nasıl anlaşılır?
Histerosalpingografi (HSG) adı verilen rahim filmi ile tüplerin açık olup olmadığı belirlenebilir.
Tüplerdeki tıkanıklık nasıl açılır?
Laparoskopik cerrahi veya balon kateter yöntemi ile açılabilir.
Tüpleri tıkalı olan kadın adet görebilir mi?
Evet, tüplerin tıkanıklığı adet döngüsünü doğrudan etkilemez. Ancak doğal yollarla hamile kalma olasılığını düşürür.
Tüp tıkanıklığı ultrasonda görülür mü?
Ultrason tüplerin açık olup olmadığını belirleyemez. HSG veya laparoskopi gereklidir.
