Yetişkinlerde İdrar Kaçırma Nedir?

İdrar kaçırma neredeyse her yaşta insanın karşılaşabileceği dünya üzerinde oldukça yaygın bir sorundur. Tıp dilinde üriner inkontinans olarak bilinmektedir. İdrar kaçırma sorunu kadınlarda çok daha sık görülmektedir. Her yaşta görülebilse de ileri yaşta çok daha yaygındır. Fakat bazı hastalıklar, ilaçların kullanılması da idrar kaçırmaya neden olabilmektedir. İdrar kaçırmanın 4 türü vardır. İdrar kaçırma türleri şu şekilde sıralanmaktadır;

Stres Tipi İdrar Kaçırma

Stres tipi idrar kaçırma genelde hapşırma, öksürme, gülme ya da egzersiz sırasında karın içinde basıncın artmasıyla gözlemlenir. Mesaneye uygulanan basınç arttığı zaman istemsiz olarak idrar kaçırma sorunu görülür. Stres tipi idrar kaçırma genellikle pelvik taban kasları ve üretral sfinkter gibi idrara çıkmayı önlemek için kullanılan kasların zayıflaması veya hasar görmesinin sonucunda oluşur. Tedavisi cerrahi olarak uygulanan askı ameliyatlarıdır.

Sıkışma Tipi İdrar Kaçırma (Aşırı Aktif Mesane)

Aniden gelen şiddetli tuvalete gitme ihtiyacı ve ardından istemsiz olan idrar kaçırma türüdür. Gece boyunca da dahil olmak üzere sık sık idrara çıkma isteği oluşur. Urge inkontinans olarak da adlandırılır, genellikle mesaneyi kontrol eden detrusor kaslarının aşırı aktivitesinin bir sonucudur. Ayrıca idrar kaçırma, enfeksiyon, nörolojik bozukluk veya diyabet gibi nedenlerden kaynaklanabilir.

Karışık Tip İdrar Kaçırma

Stres ve sıkışma tipinin beraber görüldüğü idrar kaçırma türüdür.

Taşma Tipi İdrar Kaçırma

Mesanenin kapasitesi tamamen dolsa bile bazı durumlarda kişilerde sıkışıklık belirtisini göstermeyebilir. Bunun sonucunda mesaneye fazla gelen idrar sızıntı olarak istemsiz bir şekilde kaçırılabilir. Ayrıca tuvalete gittiğinizde mesaneniz tamamen boşalmaz. Sonuç olarak, mesaneniz kısa sürede tekrar dolar ve bu da sızıntı şeklinde idrar kaçırmalara neden olur.

Taşma inkontinansı, mesanenin kasları mesaneyi boşaltmak için düzgün bir şekilde kasılamadığında ortaya çıkar. Bu, hasar; geçirilmiş ameliyat, Parkinson Hastalığı, Multipl Skleroz ve Spina Bifida gibi hastalıkların neden olduğu sinir veya kas hasarının olabileceği durumlarda olabilir.

İdrar Kaçırma Nedenleri Nelerdir?

İdrar kaçırma nedenleri genel olarak en çok yaşın ilerlemesi sonucunda gözlemlenmektedir. Çünkü artan yaşla beraber kişilerde bazı kaslardaki fonksiyon azalması görülebilir. Bu da istem dışı idrar kaçmasına neden olabilir. Bununla birlikte kaslardaki fonksiyonların azalmasına neden olan durumlar aşırı kilolu olmak, kronik öksürük, sigara içmek, astım ya da kabızlık şeklinde de görülebilir. Ağır yük taşınması gereken işlerde çalışan, zor doğum öyküsü olan kişilerde de kaslarda yırtılma ya da sinirlerde hasar gibi sorunlar meydana gelebilir. Bunlar da idrar kaçırma nedenleri arasında yer alabilir.

İdrar Kaçırma Nedenleri

İdrar kaçırmaya neden olan bazı etkenler de hastalıklardır. Özellikle diyabetin yan etkisi olarak idrar kaçırma sorunu gözlemlenir. Bununla birlikte merkezi sinir sistemini etkileyen hastalıklar da idrar kaçırmaya neden olabilir. İdrar yollarında görülen taş, kum, bazı ilaçlar, idrar yolu enfeksiyonu, alkol tüketimi ya da ameliyatlar da idrarın istemsizce kaçmasına neden olur.

İlginizi Çekebilir: Sistosel (İdrar kesesi) Sarkması Nedir?

İdrar Kaçırma Belirtileri

İdrar kaçırma belirtileri, pek çok kişide neredeyse aynı şekilde görülmektedir. Belirtiler şu şekildedir;

• İdrara çıkamamak
• Mesanede herhangi bir enfeksiyon olmamasına rağmen idrara çıkarken ağrı yaşama
• Sık sık idrara çıkma isteği
• Sıklıkla görülen mesane enfeksiyonları

İdrar Kaçırma Tanısı Nasıl Konur?

• Anamnez

İdrar kaçırma tanısında ilk olarak hastanın tıbbi geçmişi detaylı bir şekilde sorgulanmalıdır. Hastadan alınan anamnezde günlük aldığı sıvı miktarı, ameliyat geçmişi, gebelik geçmişi, çay ve kahve tüketimine bakılır. Bununla birlikte hastada görülen idrar kaçırma sıklığı da bakılır. Ayrıca idrar kaçırmanın karakteri de sorgulanır.

• Fizik Muayene

Fizik muayene de idrar kaçırmaya neden olabilecek organik bir durum varlığı değerlendirilir. Örneğin mesaneye bası yapan bir myom idrar kaçırma nedeni olabilir.

• Mesane Günlüğü

Uzman doktorlar tarafından verilen mesane günlüğü hastalar tarafından doldurulmalıdır. Bir gün içerisinde idrarın çıkma durumu, gece kaç kere idrar için uyanıldığı gibi durumlar araştırılır. Aynı zamanda idrarın rengi ve miktarı mesane günlüğüne yazılır. Doktor buna yönelik olarak kişide görülen idrar kaçırma sıklığını belirler.

• İdrar Kaçırma Tanısı Testleri

İdrar kaçırma tanısı için yapılan testler şu şekilde sıralanmaktadır;

• İdrar Testi

İdrar testi idrar kaçırma rahatsızlığı için mutlaka yapılması gereken bir testtir. İdrar testi alındıktan sonra laboratuvara gönderilir. Laboratuvar tetkikleri sonucunda o kişide herhangi bir enfeksiyon olup olmadığı belli olur.

• Pelvik Ultrason

Karın içi organların genel değerlendirilmesi için uygulanır.

• Perineal Ultrason

Üretranın (idrar borusu) açısal değişimine bağlı ortaya çıkan stres tip idrar kaçırmanın tanısında kullanılabilir.

• Stres Test ve Q-Tip Test

Bu test stres tipi idrar kaçırma tanısında uygulanmaktadır. Hasta idrara sıkıştırıldıktan sonra öksürme, aksırma sırasında idrar kaçırması var mı değerlendirilir. Bu stres test olarak adlandırılır.

Q-Tip testte ise idrar borusuna (üretra) pamuklu bir çubuk yerleştirilir. Ikınma ile çubuktaki açısal değişim hesaplanır.

• Sistometri

Sistometri, sistometrogram olarak da adlandırılır. Bu işlem mesane içerisindeki basıncı ölçebilmek için uygulanır. Test esnasında hastadan bazı hareketler istenir. Aynı zamanda mesaneye bir kateter aracılığıyla steril su verilir.

• Sistoskopi

İdrar kaçırma tanısında gerek görüldüğü zaman üretranın ve mesanenin iç yapısı incelenebilir. Bu işlem sistoskopi aracılığıyla yapılmaktadır.

• Ürodinamik Testler

İdrar kaçırma probleminin tedavisinde cerrahi müdehalelerin etkinliğini değerlendirmek için başvurulur.

• (EMG) Testi

EMG testi idrar tutmayı sağlayan kasların fonksiyonlarının değerlendirilmesi için yapılır. Bu kasların ve bu kaslara giden sinirlerin yeterli çalışıp çalışmadığı değerlendirilir.

• Post- Void Rezidüel Çalışma

Bu testte idrar yaptıktan sonra mesane içerisinde ne kadar idrar kaldığı tespit edilmektedir. Taşma tipi idrar kaçırma tanısında önemlidir.

İdrar Kaçırma Nasıl Tedavi Edilir?

İdrar kaçırma tedavisi idrar kaçırmanın tipine bağlı olarak hem medikal (ilaç ile) hem de cerrahi olarak yapılmaktadır. İdrar kaçırmanın erken teşhisi tedavi sürecini hızlandırmak için oldukça önemlidir. Bu rahatsızlıkta tedavi süresi tamamen kişiye özel olarak yapılmaktadır. Tedavi yöntemleri şu şekilde sıralanabilir.

Beslenme Stilinde Değişikliğe Gidilmesi

İdrar kaçırma sorunu kilo artışıyla birlikte görülmektedir. Bu sorunu yaşayan kişilerin sağlıklı bir diyet modeli seçmesi gerekir. Aşırı kilolu olan kişiler bu anlamda kilo düşüşünü sağlamalıdır. İdrar kaçırma şikayeti de böylece azalacaktır.

Sıvı Tüketiminin Denetim Altına Alınması

Günlük sıvı tüketimi de idrar kaçırma sıklığı ve şiddetinde belirleyici olabilmektedir. Kafeinli gıdalar hem idrar üretiminde artışa neden olduğu hem de böbreklere zarar verebildiği için kafein tüketimi azaltılmalıdır. Kafeinde azalma şikayetlerin azalmasına yardımcı olur.

İlaç Tedavisi

İdrar kaçırma durumunda uzman doktorlar tarafından ilaç tedavisi de verilmektedir. Bu ilaçlar direkt olarak mesaneyi etkiler. Mesanede yer alan kaslar gevşer ve mesanenin kapasitesi artırılır. Böbreklerin ürettiği idrar miktarı da bu anlamda ilaç sayesinde azaltılır.

Hormonal Tedavi

Kadınlarda bu durum çok daha fazla yaşandığı gibi hormonların etkisi göz önünde bulundurulur. Özellikle östrojen hormonu bu sorunda oldukça aktif bir rol oynuyor. Hormonal tedavi krem ya da vajinal halka gibi yöntemlerle yapılabilir.

Cerrahi Tedavi

Stres tipi idrar kaçırmanın tedavisi cerrahidir. Stres tipi idrar kaçırmada üretrayı (idrar borusu) destekleyen kaslarda ve bağlarda gevşeme olduğundan aşırı hareketliği mevcuttur. Vajinal ya da laparoskopik yollardan yapılan cerrahi ile üretra olması gereken konuma asılır. Bu asma işlemi dikiş geçilerek ipler ile veya mesh adı verilen destekleyici örgü yapıları ile gerçekleştirilebilir.

İlginizi Çekebilir: Rahim ve İdrar Torbası Sarkması

***İnternet sitemizde yer alan bilgiler tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemler için doktorunuza danışmanız gerekmektedir.