HPV (Human Papilloma Virüs) Nedir?

HPV (Human Papilloma Virüs) rahim ağzı (serviks) kanserine ve genital siğillere neden olabilen bir virüstür. Cinsel yolla bulaşabilen ve yetişkinlerin neredeyse tamamının hayatları boyunca karşılaştıkları HPV’nin hastalığın ortaya çıkışı ve yayılımında önemli bir rol oynadığı bilinmektedir. HPV’nin 200’ü aşkın çeşidi olmakla birlikte, bunların çoğu zararsızdır.

Vücut HPV ile karşılaştığında genellikle kişinin bağışıklık sistemi virüsü yok eder ve böylece kişi, HPV enfeksiyonu geçirdiğini fark etmez. HPV’nin bazı türleri ise genital siğillere neden olur ve bazıları da tedavi edilmediği takdirde kansere neden olabilir.

HPV Tipleri Nelerdir?

HPV virüsünün 200’ü aşkın tipi vardır. Bu tipler kansere yol açma potansiyellerine göre yüksek riskli ve düşük riskli olarak sınıflandırılır.

En sık görülen yüksek riskli HPV tipleri:

• HPV 16, HPV 18, HPV 31, HPV 33, HPV 45, HPV 52, HPV 58

En sık görülen düşük riskli HPV tipleri:

• HPV 6, HPV 11

Yüksek riskli HPV tipleri rahim ağzı kanserine, düşük riskli HPV tipleri ise genital siğillere neden olmaktadır.

Ülkemizde de en sık görülen ve rahim ağzı kanserine en sık neden olan HPV tipleri HPV 16 ve HPV 18’dir.

HPV Nasıl Bulaşır?

HPV en sık cinsel ilişki sırasında bulaşır. HPV taşıyıcısı olan erkek veya kadınla gerçekleştirilen cinsel ilişki sonrasında virüs karşı taraftaki kişiye bulaşmış olur. Ancak HPV’nin bulaşması için cinsel ilişki şart değildir. Örneğin genital bölge ile temas etmiş olan havlu gibi eşyaların ortak kullanımı yolu ile de bulaşabilir.

HPV Belirtileri Nedir?

Vücut HPV ile karşılaştığında genellikle kişinin bağışıklık sistemi virüsü yok eder ve böylece kişi, HPV enfeksiyonu geçirdiğini fark etmez. HPV’nin bazı tipleri ise genital siğillere neden olur ve bazıları da tedavi edilmediği takdirde kansere neden olabilir. HPV ile enfekte olmuş kişi herhangi bir semptom göstermeyebilir, dolayısıyla kişinin HPV ile enfekte olup olmadığının belirlenmesi için bazı özel testler yapılmalıdır.

HPV Tanısı Nasıl Konulur?

Kesin tanı HPV DNA- Pap Smear testi ile konulabilir. HPV testi rahim ağzı hücrelerde virüsün tespiti esasına dayanan bir testtir. Pap smear testi ise, dökülen rahim ağzı hücrelerin toplanıp incelenmesi esasına dayanan bir testtir. Rahim ağzından özel bir çubuk ile örnek alınarak yapılan HPV ve Pap smear testi son derece basit ve ağrısız işlemler olup testler aynı anda yapılmaktadır.

Ülkemizde ulusal kanser tarama standartlarına göre; 30-65 yaş grubundaki her kadın 5 yılda bir HPV testi yaptırmalıdır.

Kolposkopi Nedir?

Kolposkopi özellikle klinik belirtileri olmayan rahim ağzı kanserinin erken evrede saptanabilmesine yardımcı olur. HPV testinde HPV 16 veya HPV 18 pozitif gelen hastalarda rahim ağzının değerlendirilmesi için kolposkopi uygulanır.

Kolposkopi, doktorun rahim ağzını incelemesine olanak veren kolposkop olarak adlandırılan ışıklı aletle rahim ağzını daha net görüntüleyerek rahim ağzını daha net bir şekilde değerlendirme imkanı sunan bir işlemdir.

İlginizi Çekebilir: Gebelikte Hangi Testler Yapılmalıdır?

HPV Nasıl Tedavi Edilir?

HPV ile enfekte olunduktan sonra sıklıkla bu virüs bağışıklık sistemi tarafından vücuttan atılır. Ancak genital siğil çıkması durumunda kimyasal koterizasyon ya da elektrokoterizasyon yöntemleri ve lokal ilaçlar uygulanabilmektedir. Riskli vakalarda kolposkopi yapılarak rahim ağzı daha detaylı incelenir ve değerlendirilir.

CIN lezyonları olarak adlandırılan rahim ağzı kanserinin öncülü olan lezyonların tedavisinde ise cerrahi yöntemler uygulanmaktadır. Lezyonun yerleşimine ve ciddiyetine göre LEEP ya da soğuk konizasyon yöntemleri tercih edilerek rahim ağzının etkilenen bölgesi çıkarılmaktadır.

HPV İle İlişkili Kanserler Nelerdir?

Yüksek riskli HPV tipleri sebebiyle ortaya çıkabilen ve HPV ile ilişkili olan kanserler rahim ağzı (serviks) kanseri, dış genital bölge kanseri (vulva kanseri), anal kanser, penis kanseri, bazı baş ve boyun kanserlerine neden olabilir.

HPV Aşısı Nedir?

HPV aşısı rahim ağzında görülen pek çok hastalığın önüne geçebilmek için kullanılmaktadır. Özellikle rahim ağzı kanserlerinin neredeyse %99’una etki eder. HPV aşının en temel amaçlarından biri de virüsü tamamen kontrol altına alabilmektedir. HPV bulaşmadan önce bu aşı yapılırsa eğer HPV yüzünden oluşabilecek lezyon ve kanserlerin risk oranını büyük anlamda azaltır. HPV aşısı herkese 3 doz olarak uygulanmaktadır.

HPV Aşısı Kimlere Yapılır?

HPV aşısı hem kadınlara hem de erkeklere uygulanmaktaıdr. HPV aşısı, virüsle karşılaşmadan önce yani cinsel yönden aktif olunmadan önce yapıldığında rahim ağzı kanseri olgularının büyük ölçüde önüne geçer. HPV aşısının kadınlar kadar erkeklere de uygulanmak istenmesinin nedenlerinden biri olarak erkekleri aşılamanın erkeklerden kadınlara HPV bulaşma riskini de azaltacağının öngörülmesi olarak gösterilmektedir.

HPV aşısı, çocuklar için cinsiyet fark etmeksizin 11-12 yaşında uygulanabilir. HPV aşısı cinsel yönden aktif olunduktan sonra dahi her yaşta uygulanabilir. Ancak aşının içeriğinde bulunmayan diğer kanser yapıcı HPV tipleri aşıya rağmen kanser geliştirebilirler. Bu nedenle aşılı olunması durumunda dahi düzenli olarak hekim kontrolünden geçmek ve tarama testlerini yaptırmak önemlidir.

İlginizi Çekebilir : Çikolata Kisti Nedir?

HPV Aşısı Nasıl Uygulanır?

HPV aşısı uygulaması şu şekildedir;

• Kız ve erkek çocuklarına 11 yaşından sonra HPV aşısı uygulanabilir. 11- 15 yaş arasında 2 doz aşı yeterli bağışıklığı oluşturacağından 2 doz uygulama yapılır. 15 yaş ve üzeri kişilerde ise 3 doz aşı önerilmektedir.
• 2 doz aşı önerilen yaş aralığında, aşı dozlarının arasında 6 ay olmalıdır.
• 3 doz aşı önerilen yaş aralağında ise aşının ilk dozuyla ikinci doz arasında 2 ay olacak şekilde uygulama yapılır. Üçüncü doz ise ikinci dozdan 6 ay sonra yapılmaktadır.

HPV Aşısının Yan Etkileri Nelerdir?

Yapılan birçok çalışmada HPV aşısı güvenilir bulunmuştur. Hatta canlı virüs içermemesi nedeni ve viral enfeksiyona sebep olmaması nedeniyle canlı virüs aşılarından daha güvenli olarak kabul edilir. Bildirilen yan etkiler oldukça hafiftir. HPV aşısının en sık görülen yan etkisi aşı yapılan bölgede ağrı, kızarıklık ve şişliktir. Bazen aşıdan sonra baş dönmesi de görülebilir.

HPV Aşısı Kimlere Uygulanmamalı?

• Dörtlü aşı maya içerisinde üretildiği için maya alerjisi olan kişilere yapılmamalıdır.
• İkili aşı ise yine üretim tekniği yüzünden kişinin lateks tarzı materyallere duyarlılığı varsa yapılmamalıdır
• Kişinin geçirdiği ağır bir hastalık var ise bu hastalığın tedavisinden sonra aşı yapılması önerilmektedir.
• Her ne kadar yapılan çalışmalarda gebelik döneminde aşı yaptıran hamile kişilerde sonradan bebekte herhangi bir olumsuz etki saptanmamış olsa da hamile kişilerin de bu dönemde aşı yaptırması önerilmemektedir.

Cinsel Olarak Aktif Olanlarda HPV Aşısı Fayda Sağlar Mı?

Cinsel olarak aktif olan kişiler de bu aşıyı yaptırabilir. Cinsel yönden aktif olan kişilerde HPV aşısı koruyucu olmasına rağmen, cinsel teması olmamış kişilere göre koruyuculuğu daha az olmaktadır.

HPV taşıyıcısı olan kişiler bile bu aşıyı yaptırabilir. HPV’nin çok çeşitli tipleri olduğundan, kişi HPV ile enfekte olmuşsa da aşı diğer HPV tiplerine karşı koruyucudur. Ancak aşıdan önce HPV ile enfekte olan kişilerde, aşı HPV enfeksiyonuna karşı fayda sağlamayacaktır. Bu kişilerde HPV enfeksiyonları için farklı tedavi yöntemleri önerilmektedir. Aşıların genel anlamda kişiye hala bulaşmamış olan diğer türlerden korumak amacıyla yapılması gerekir.

HPV Aşısı Gebelik Döneminde Yapılabilir Mi?

HPV aşısı ile ilgili merak edilen konulardan biri de gebelikte aşının yapılıp yapılamayacağıdır. Hamile kişilerde normal şartlarda yapılması önerilmez ancak literatürde rastlanan olgularda aşılanmış anneden doğan bebeklerde olumsuz bir etki görülmemiştir.

Rahim Ağzı Kanseri Önlenebilir Mi?

HPV’nin vücutta var olup olmadığının tespit edilmesi, erken dönemde rahim ağzındaki kanser öncülü değişikliklere işaret ettiği gibi, kanser teşhisini de kolaylaştırmaktadır. Ülkemizde ulusal kanser tarama standartlarına göre, 30-65 yaş grubundaki her kadın 5 yılda bir HPV testi yaptırmalı ve pozitif çıkan olgular Pap smear testi ile düzenli aralıklarla tekrar değerlendirilmelidir.

Tarama ve erken teşhis ile tam tedavisi mümkün olan bir kanser türü olan rahim ağzı kanserinin önlenmesi ve erken teşhisi için düzenli jinekolojik kontrollerin aksatılmaması gerekir. Hastalığın önlenmesindeki en etkili birincil koruma aşıdır.

HPV İle İlgili Sık Sorulan Sorular