Menopoz Nedir?

Menopoz, kadınların 12 ay boyunca adet görmemesiyle tanımlanan doğal bir biyolojik süreçtir. Genellikle 45-55 yaşları arasında meydana gelir. Bu dönemde, vücudun ürettiği östrojen ve progesteron hormonlarının seviyeleri azalır, bu da farklı fiziksel ve duygusal semptomlara neden olabilir. Bazı kadınlar bu süreci hafif atlatırken bazıları için semptomlar yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Hormon replasman tedavileri (HRT) ve diğer tıbbi yaklaşımlar, bu semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.

Menopozun Evreleri

Menopoz süreci kademeli olarak ilerler ve genellikle üç ana evreye ayrılır:

 Perimenopoz: Menopozdan önceki dönemdir ve genellikle adet düzeninde değişiklikler başlar. Bu döngünün ilk farkedildiği ve son adet döneminden bir yıl sonra sona eren döneme Perimenopoz adı verilir. Perimenopoz birkaç yıl sürmekle beraber kişide fiziksel, duygusal değişiklikler oluşabilir ve sosyal yaşamı etkileyebilir.

 Menopoz: Adet görmenin tamamen durduğu evredir.

 Postmenopoz: Menopozdan sonraki dönemdir ve semptomların azalması beklenir. Ancak kemik erimesi ve kalp hastalıkları gibi uzun vadeli etkiler devam edebilir. Erken yaşlarda da ileri yaşlarda da menopoza girmek mümkündür.

Menopoz Döneminde Sık Karşılaşılan Sorunlar

1. Sıcak Basmaları ve Terleme

Menopozdaki kadınların yaklaşık %75’i sıcak basmalarından şikayet eder. Bu semptom, göğsü, boynu ve yüzü etkileyen ani bir ısı artışı ve terleme ile karakterizedir.

Çözümler:

 Kafein, baharatlı yiyecekler ve alkolden kaçınmak
 Hafif ve nefes alabilen giysiler giymek
 Derin nefes alma egzersizleri uygulamak
 Doktor kontrolünde hormon replasman tedavisi düşünmek

2. Vajinal Kuruluk ve Cinsel Fonksiyon Bozuklukları

Düşük östrojen seviyeleri vajinal dokuların incelmesine ve elastikiyetinin azalmasına neden olur. Bu durum vajinal kuruluk,
yanma ve cinsel ilişkide rahatsızlıklara yol açabilir.

Çözümler:

 Vajinal nemlendiriciler ve su bazlı kayganlaştırıcılar kullanmak
 Vajinal östrojen kremleri veya tabletleri doktor kontrolünde
kullanmak
 Pelvik taban kas egzersizleri yapmak

3. Psikolojik Değişiklikler

Menopoz döneminde depresyon, kaygı, özgüven kaybı ve sinirlilik gibi psikolojik sorunlar görülebilir.

Çözümler:
 Düzenli egzersiz yapmak
 Beslenmeye omega-3 yağ asitleri ve B vitamini eklemek
 Psikolojik destek almak

4. Kemik Erimesi (Osteoporoz)

Menopoz, kemik kaybını hızlandırabilir ve osteoporoz riskini artırabilir. 80 yaşına gelindiğinde kadınlar kemik kütlelerinin %30- 50’sini kaybedebilir.

Çözümler:
 Günlük yeterli miktarda kalsiyum ve D vitamini almak

 Ağırlık taşıyan egzersizler yapmak (yürüyüs, yoga, pilates)
 Sigara ve alkol tüketimini sınırlandırmak

5. Kalp-Damar Hastalıkları Riskinin Artması

Menopozdan sonra östrojen seviyelerinin düşmesi, kalp hastalıkları riskini artırır. Kan basıncı yükselir ve LDL kolesterol artarken, iyi
kolesterol olan HDL düşer.

Çözümler:

 Kalp dostu bir beslenme planı uygulamak (Akdeniz diyeti gibi)
 Tuz tüketimini azaltmak
 Kan basıncını kontrol altında tutmak
 Sigara ve alkol tüketimini azaltmak
 Düzenli egzersiz yapmak

Menopozun Kemik Sağlığına Etkileri

Osteoporoz yaş ilerledikçe kemik yapımının kemik yıkımından daha az hale gelerek  dengesinin bozulması ile meydana gelen kemik erimesi kemik dokusunun mikro yapının bozulması kemik kitlesinde azalma olarak tanımlanır. Tepe kemik kütlesi oluşmasın da genetik faktörlerin etkisi olmakla birlikte çocukluk ve ergenlik çağındaki beslenme şekli ve fiziksel aktivitenin de önemli etkisi vardır. Osteoporozun gelişimi, en yüksek kemik kütlesi ve menopoz döneminde yaşanan kemik kayıp hızına bağlıdır.

Kemik kayıpları;

30 yaşalarında yılda  % 0.5 oranında  40 yaşından sonra yılda %0.3 ile %0.5,  Cerrahi yöntemle menopoz oluştuğunda ilk 6 yılda %3.9 sonraki yıllarda ise %1 oranındadır.

İlerleyen yaşlarda oluşan osteoporoz, menopoza bağlı ya da yaşlılığa bağlı oluşabilir. Menopoza bağlı kemik erimesi östrojen
hormonunun düşük salgılanması sonucu meydana gelen kemik kaybı ile yaşlılığa bağlı kemik erimesi doğal bir fizyolojik süreçtir. 80
yaşına gelindiğinde  %30-50 oranında bir kemik kütle yoğunluğu kaybı meydana gelmiş olur.

Menopoz sonrası kemik kaybına neden olan önemli faktör üreme hormonları yetmezliği iken menopoza geçiş döneminde östrojen üretme seviyesi önemli miktarda azalma olmadığı için kemik erimesinde sadece östrojen eksikliği değil, başka faktörlerde etkili olabilir. Etkili olan bir diğer faktör kasların zayıflamasına bağlı olarak kemik üzerindeki basıncın azalması sonucunda kemik yapısının yeniden şekillenmesi yavaşlar. Kemik erimesine neden olabilecek diğer risk faktörleri ise; ailede osteoporoz öyküsü, kronik hastalıklar, alkol-sigara kullanımı, protein ve kalsiyum eksikliği gibi durumlardır.

Menopozdan sonra ilk 5 yılda kemik kaybı çok hızlı ilerler ve  daha sonra yavaşlar. Bu dönemde iyileşme sürecine ne kadar erken başlanırsa, kemik kitlesinin o kadar fazla korunabileceği söylenebilir. Kemik erimesinin önlenmesine yönelik tedavi, mevcut yöntemler arasında en etkili yaklaşım olarak öne çıkmaktadır. Menopoz dönemi öncesi başlanan östrojen tedavisinin kemik yoğunluğu kaybını geciktirmekte etkili olduğu bilinmektedir.

Menopoz Sorunlarına Karşı Çözümler

• Menopoz ve Perimenopoz Tedavisi

Menopoz belirtilerini hafifletmek için kullanılan hormonal ilaçlardır. Düşük seviyelerde bulunan hormonların tedavisi için hormon replasman tedavisi uygulanır.

• Hormon Replasman Tedavisi

Güvenilir ve etkili bir tedavi yöntemidir. Vücudunuzun kendi östrojen seviyelerin yerine koymak için östrojen kullanılır. Doğru dozlar kullanıldığında semptomların iyileşmesi anlamına gelir.

HRT’nin Faydaları;
Sıcak basması, nörolojik rahatsızlıklar, vajinal kuruluk, ruh halindeki değişikliklerin tedavisinde oldukça etkili bir yöntemdir.  Sıcak basmaları ve gece terlemeleri birkaç hafta sonra düzelir.

Menopoz, her kadın için farklı deneyimlenen doğal bir süreçtir. Beslenme, egzersiz ve tıbbi destekle semptomları hafifletmek ve yaşam kalitesini yüksek tutmak mümkün olabilir. Menopoz döneminde yaşanan semptomlarla başa çıkmak için bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanının desteğini almak önemlidir.

SIK SORULAN SORULAR