Kanser tedavisi öncesi yumurta dondurma, kadınların üreme sağlığını korumak amacıyla uygulanan bir yöntemdir. Kemoterapi, radyoterapi veya cerrahi müdahaleler, yumurtalık rezervine zarar verebilir ve doğurganlık üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Bu nedenle, tedavi öncesinde yumurtaların toplanarak dondurulması, kadınların ilerleyen yıllarda çocuk sahibi olabilmesi için önemli bir seçenek sunar.
İçindekiler
Bu işlemde, kadının yumurtalıklarından olgunlaşmış yumurtalar özel bir dondurma tekniği olan vitrifikasyon yöntemi ile dondurulur ve uzun süre saklanır. Kanser tedavisi tamamlandıktan sonra, dondurulan yumurtalar tüp bebek yöntemi ile kullanılarak gebelik elde edilebilir.
Kanser Tedavisi Öncesi Yumurta Dondurma Süreci
Kanser tedavisi öncesinde yumurta dondurma, doğurganlığı koruma yöntemleri arasında en etkili seçeneklerden biridir. Bu işlem genellikle 10 ila 15 gün arasında tamamlanmaktadır.
- İlk Danışmanlık ve Değerlendirme
Tedaviye başlamadan önce, hasta bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına yönlendirilir. Yapılacak kan testleri (AMH, FSH gibi hormon seviyeleri) ve ultrason muayenesi ile yumurtalık rezervi değerlendirilir. Kanser türü ve tedavi planı göz önünde bulundurularak yumurta dondurma süreci planlanır.
- Yumurtalıkların Uyarılması (Ovaryan Stimülasyon)
Kadının yumurtalıklarını uyararak daha fazla olgun yumurta üretmesini sağlamak için hormonal ilaçlar kullanılır.
- Yumurtaların Toplanması (Oosit Aspirasyonu)
Olgunlaşan yumurtalar, vajinal ultrason rehberliğinde ince bir iğne kullanılarak yumurtalıklardan toplanır. Yaklaşık 15-20 dakika süren bu işlem ağrısızdır. Hasta, işlem sonrası normal yaşantasına dönebilir.
- Dondurma ve Saklama (Vitrifikasyon)
Toplanan yumurtalar, laboratuvarda değerlendirildikten sonra vitrifikasyon yöntemiyle -196°C’de sıvı azot tanklarında dondurulur. Bu hızlı dondurma yöntemi, yumurta hücrelerinin zarar görmesini önleyerek, çözme işlemi sonrası yüksek canlılık oranı sağlar.
- Tedavi Sonrası Kullanım
Kanser tedavisi tamamlandıktan ve kadın gebeliğe hazır hale geldikten sonra, dondurulan yumurtalar çözülerek tüp bebek yöntemiyle döllenir. Döllenen embriyolar, rahme transfer edilerek gebelik elde edilmesi amaçlanır.
Yumurta Dondurmanın Avantajları
✔ Doğurganlığın Korunması
Kanser tedavisi sonrası yumurtalık fonksiyonlarının zarar görme ihtimali yüksektir. Yumurta dondurma, kadınlara tedavi sonrasında çocuk sahibi olma şansı sunar.
✔ Erken Menopoz Riskini Azaltır
Kemoterapi ve radyoterapi, yumurtalık rezervini azaltarak erken menopoza neden olabilir. Yumurta dondurma işlemi, menopoz öncesi elde edilen sağlıklı yumurtaların saklanmasına imkân tanır.
✔ Hormon Duyarlı Kanserlerde Güvence Sağlar
Özellikle östrojen ve progesterona duyarlı meme kanseri gibi kanser türlerinde, yumurtalık uyarımı sırasında kullanılan hormon ilaçları bazı riskler oluşturabilir. Ancak kontrollü protokollerle yumurta dondurma işlemi güvenli bir şekilde gerçekleştirilebilir.
✔ Psikolojik Destek ve Umut Verir
Kanser tanısı almak ve tedavi sürecinden geçmek, kadınlar için fiziksel ve psikolojik açıdan zorlayıcı olabilir. Yumurta dondurma işlemi, hastalara gelecekte anne olabilme ihtimalini koruyarak duygusal destek sağlar.
Kemoterapi ve Radyoterapi Sonrası Doğurganlık Kaybı
Kemoterapi, kanser hücrelerini yok etmek için toksik ilaçlar kullanır ve bu ilaçlar aynı zamanda yumurtalıkları da olumsuz etkileyebilir. Bazı durumlarda, yumurtalık fonksiyonları kalıcı olarak zarar görebilir ve doğal yollarla gebelik elde etmek mümkün olmayabilir.
Radyoterapi ise, özellikle pelvik bölgeye uygulandığında, yumurtalıkları doğrudan etkileyerek ciddi doğurganlık kaybına yol açabilir. Bu nedenle, genç yaşta kanser tedavisi görecek kadınların yumurta dondurma işlemini değerlendirmesi önerilir.
Hormon Duyarlı Kanserler ve Yumurta Dondurma
Östrojen ve progesteron gibi hormonlara duyarlı olan meme kanseri gibi kanser türlerinde, yumurtalık uyarımı dikkatli bir şekilde planlanmalıdır. Yüksek hormon seviyeleri, kanser hücrelerinin büyümesini etkileyebilir. Bu nedenle, hormon seviyelerini minimal düzeyde tutarak yumurta dondurma işlemi gerçekleştirilir.
Hastanın durumu ve kanserin türü göz önünde bulundurularak, en uygun tedavi planı belirlenmelidir. Bu süreçte mutlaka hastanın kanser tedavisini takip eden onkolog ile koordineli hareket edilmelidir.
Sık Sorulan Sorular
Yumurta dondurma hangi durumlarda yapılır?
Kanser tedavisi öncesi, Endometriozis gibi yumurtalık rezervini etkileyen hastalıklarda, Erken menopoz riski taşıyan kadınlarda
Yumurta dondurma işlemi ne kadar sürer?
Yumurta dondurma süreci toplamda 10-15 gün sürer. Yumurtaların toplanması ise 15- 20 dakika süren bir işlemle gerçekleştirilir. Hasta işlem sonrası normal yaşantısına döner.
40 yaşından sonra yumurta dondurulabilir mi?
Evet, ancak yumurtalık rezervi 40 yaşından sonra önemli ölçüde azaldığı için başarı oranları düşebilir. 35 yaş altındaki kadınlar için genellikle 8-10 yumurta dondurulması önerilirken, 40 yaş ve üzeri için bu sayı daha yüksek olmalıdır.
Yumurta dondurma için AMH seviyesi kaç olmalıdır?
AMH (Anti-Müllerian Hormon) seviyesi, yumurtalık rezervinin değerlendirilmesinde dikkate alınan faktörlerden biridir. AMH seviyesi 1 ng/ml’nin altındaysa, yumurtalık rezervinin düşük olduğu anlamına gelir. Bu durumda, doğurganlığı koruma adına yumurta dondurma işlemi önerilebilir.
